โควิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ดื้อต่อภูมิคุ้มกัน ติดเชื้อง่าย-แพร่ได้มากขึ้น

“นายแพทย์ธีระ” เผย โควิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ ดื้อต่อภูมิคุ้มกันทั้งจากวัคซีน เป็นโอกาสที่จะมีการติดโรคได้ง่ายดายมากยิ่งขึ้นหรือแพร่กันได้มากขึ้นเรื่อยๆ

รองศาสตราจารย์นพ.ธีระ วรธนารัตน์ ภาควิชาแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์เฟซบุ๊ก Thira Woratanarat ระบุว่า 29 พ.ย. 2565… เมื่อวานทั่วทั้งโลกติดเพิ่ม 174,759 คน ตายเพิ่ม 778 คน รวมแล้วติดไป 646,366,341 คน เสียชีวิตรวม 6,637,358 คน

5 อันดับแรก ที่ติดโรคสูงสุดเป็น ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ บราซิล ไต้หวัน แล้วก็ฝรั่งเศส

เมื่อวานนี้ปริมาณติดโรคใหม่มีประเทศจากยุโรปแล้วก็ทวีปเอเชียครอง 7 ใน 10 อันดับแรก แล้วก็ 13 ใน 20 อันดับแรกของโลก

ปริมาณติดโรคใหม่ในทุกวันของทั่วทั้งโลกในขณะนี้ มาจากทวีปเอเชีย แล้วก็ ยุโรป รวมกันคิดเป็นร้อยละ 76.25 ของทั่วโลก ขณะที่ปริมาณการเสียชีวิตคิดเป็นร้อยละ 74.93

…ลักษณะสายพันธุ์ย่อยในออสเตรเลีย

Esterman A. ได้เผยแพร่เนื้อหาเกี่ยวกับโควิด-19 ที่ระบาดในออสเตรเลียปัจจุบันนี้ พบว่าเป็นไปในลักษณะมากมายสายพันธุ์แบบ variant soup

โดยมีทั้ง BA.5 39%, BA.2.75 26%, BQ.1 19%, XBB 4% แล้วก็อื่น ๆ

ลักษณะดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้น เป็นที่คาดเดากันว่าประเทศอื่น ๆ ก็จะเป็นไปในลักษณะนี้ โดยมีสายพันธุ์ย่อยใหม่ ที่น่ากังวลตัวอย่างเช่น BQ.1.x, XBB, BA.2.75.x ที่อาจมีสัดส่วนสูงแตกต่างกันไปในแต่ละทวีป แล้วก็จะมาเทคโอเว่อร์ BA.5 ในระยะเวลาเพียงไม่นาน ดังนี้ BQ.1.x จะครองสัดส่วนนำ ในอเมริกา แล้วก็ ยุโรป ส่วน BA.2.75.x แล้วก็ XBB จะเด่นในแถบทวีปเอเชีย

การระบาดในไทยเรามีแนวโน้มจะเป็นไปในทิศทางข้างต้น

…ตีระฆังเตือนยืนยันเรื่องการดื้อต่อภูมิคุ้มกัน

คณะทำงานของ David Ho จากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย ประเทศสหรัฐอเมริกา ได้เผยแพร่ผลการวิจัยใน bioRxiv เมื่อวานนี้ 28 พ.ย. 2565

ทำให้เห็นว่า โควิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ ที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็น BQ.1.x แล้วก็ XBB นั้น

ดื้อต่อภูมิคุ้มกันทั้งจากวัคซีน แล้วก็การที่เคยติดโรคมาก่อน มากกว่าสายพันธุ์อื่น ๆ ที่เคยระบาดมาก่อนหน้านี้อย่างยิ่ง

หากแม้ข้อมูลทางคลินิกในตอนนี้ ยังไม่มีหลักฐานยืนยันว่าจะทำให้ป่วยไข้รุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆกว่าสายพันธุ์ที่เคยระบาดเดิม

แต่ว่าความสามารถการดื้อต่อภูมิคุ้มกันที่มากขึ้นนั้น ย่อมมีผลทำให้เป็นโอกาสที่จะมีการติดโรคได้ง่ายดายมากยิ่งขึ้น หรือ แพร่กันได้มากขึ้นเรื่อยๆเป็นเงาตามตัว

ประการนี้เอง ที่เป็นตัวตอกย้ำให้มองเห็น ถึงความสำคัญของการป้องกันตัว ระหว่างการใช้ชีวิตประจำวัน ทั้งเรื่องการใส่หน้ากาก เลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง เลี่ยงสถานที่ยัดเยียดระบายอากาศไม่ดี รักษาความสะอาด แล้วก็ เว้นระยะห่าง จากคนอื่น ๆ

Personal protective behaviors เป็นเกราะป้องกันที่สำคัญที่สุด

…ทางเดินประวัติศาสตร์การแพร่ ของแต่ละสายพันธุ์

โควิด-19 แพร่ระบาดมายาวนานหลายปี โดยมีสายพันธุ์ที่มากมาย

ถ้าเกิดเปรียบกันตัวต่อตัว จะพบว่า ในช่วงเวลา 100 วันแรกของการระบาด สายพันธุ์ Omicron นั้นแพร่กระจายไปต่างประเทศทั่วทั้งโลกได้มากกว่าสายพันธุ์อื่น ที่ระบาดมาก่อน ถึง 5 เท่า

แต่ละระลอกก่อนหน้านี้ที่ผ่านมา ตั้งแต่สายพันธุ์ดั้งเดิม (Wuhan: Wild type), เบต้า, แกมม่า, อัลฟ่า, เดลต้า, และ Omicron นั้น ก็มีลักษณะของ ทวีปที่มีการระบาดหนัก ก่อนกระจายไปยังทวีปอื่น ๆ ที่แตกต่างกันไป

…สำหรับระลอกอนาคตนั้น ลักษณะการระบาดคงจะมีแนวโน้มแตกต่างไปจากอดีตกาล เพราะมีต้นเหตุเรื่องการเดินทางระหว่างประเทศเกิดขึ้นมาก การระบาดจะเป็นลักษณะมากมายสายพันธุ์ ผันแปรกับการนำเข้า ส่งออก รวมทั้งความสามารถของเชื้อไวรัสแต่ละสายพันธุ์ พฤติกรรมการป้องกันตัว แล้วก็ การใช้ชีวิตของพลเมือง ชนิด แล้วก็ความครอบคลุมของวัคซีนที่ใช้ แล้วก็อื่น ๆ

ผลกระทบที่จะเกิดขึ้น ทั้งในแง่ปริมาณการรับเชื้อ การป่วย การเสียชีวิต แล้วก็ Long COVID นั้น ก็เลยเป็นโอกาสสูง ที่จะผันแปรกับแผนการควบคุมป้องกันโรค แล้วก็ ความพร้อม “จริง” ของระบบสาธารณสุขของประเทศนั้น ทั้งเรื่องยาที่ตามมาตรฐาน วัคซีนที่มีประสิทธิภาพ บริการดูแลต่าง ๆ ว่าประชาชนในประเทศ จะเข้าถึง แล้วก็ พึ่งพิงได้หรือไม่ ยามที่เกิดปัญหา

ผลสรุปที่พึงประสงค์ของทุกสังคม คือ ยามวิกฤติ ประชาชนสามารถพึ่งพิง แล้วก็ได้รับความช่วยเหลือดูแลอย่างทันท่วงที มีประสิทธิภาพ โดยตลอด

ไม่ต้องเผชิญกับภาวะหมดกำลังใจ รอคอย จนกระทั่งต้องดิ้นรนทุบกระปุกขวนขวายหาทางรอด กันเอาเองแบบ อัตตาหิ อัตตโน นาโถ

…เหตุการณ์ปัจจุบันนั้น จำเป็นจะต้องใช้ชีวิตอย่างมีสติ ไม่ประมาทสำหรับเพื่อการดำรงชีพ

ป้องกันตัวอย่างสม่ำเสมอ ทั้งตอนดำเนินการ เรียน หรือท่องเที่ยว

ฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้นให้ครบตามที่กำหนด

ใส่หน้ากากอย่างถูกต้อง จะช่วยลดการเสี่ยงลงไปได้มาก

นอกจากนี้ ยังคงเจอลักษณะของการสูญเสียการได้กลิ่น แล้วก็การรับรส เจออาการเปลี่ยนไปจากปกติเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร กรุ๊ปลักษณะของระบบทางเดินหายใจ หายใจถี่ หายใจไม่สะดวก แล้วก็กรุ๊ปอาการนอกระบบ ที่ไปคล้ายคลึงกันกับสายพันธุ์เดลตาได้เช่นเดียวกัน

สำหรับผู้ที่สัมผัสเสี่ยงสูง หรือมีอาการเสี่ยงติดโรค แนะนำให้ตรวจ ATK ด้วยตนเอง โดยควรที่จะทำการเลือก ATK ที่ได้รับมาตรฐาน แล้วก็ มีค่าความไว (Sensitivity) แล้วก็ ค่าความจำเพาะ (Specificity) ไม่ต่ำลงยิ่งกว่า 90%

อ้างอิง

1. Wang Q et al. Alarming antibody evasion properties of rising SARS-CoV-2 BQ and XBB subvariants. bioRxiv. 28 November 2022.

2. Tegally H et al. Global Expansion of SARS-CoV-2 Variants of Concern: Dispersal Patterns and Influence of Air Travel. medRxiv. 27 November 2022.

ข้อมูลจาก รองศาสตราจารย์นพ.ธีระ วรธนารัตน์